ΣΥΝΕΝΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΥΦ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ

-Το πρώτο πράγµα που πρέπει να κάνουµε είναι η συνένωση τµηµάτων που σήµερα είναι άκρως εξειδικευµένα. Και θα το κάνουµε.
-∆εν µπορεί µια Σύγκλητος να γίνει το Βατικανό της Ελληνικής Επικράτειας αγνοώντας πλήρως τις προτάσεις της Κυβέρνησης.

Παράλληλα ο υφ, Παιδείας δήλωσε πως  η ∆ιεθνής Συµβουλευτική Επιτροπή για τα ΑΕΙ , στην οποία προεδρεύει η Λ.Κατέχη , θα έρθει τον ∆εκέµβρη για να συναντηθεί µε όσο το δυνατόν περισσότερους φορείς.

                                                                                       

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ερευνάτε υποθέσεις οικογενειοκρατίας στα πανεπιστήμια. Υπάρχουν ένδειξεις ως τώρα για την έκταση του φαινομένου; Και τι προτίθεστε να κάνετε όπου διαπιστωθούν παρατυπίες με οικογενειακή χροιά;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Αυτό θα φανεί από τα στοιχεία που έχουν ζητηθεί. Έχουν ήδη ακυρωθεί 16 εκλογές μελών ΔΕΠ, πράγμα πρωτοφανές στα χρονικά του Υπουργείου. Ένα μεγάλο μέρος από αυτές ενέχουν στοιχεία νεποτισμού. Προχθές, απεστάλη ερώτημα για το κλείσιμο τμήματος, στο οποίο το φαινόμενο αυτό είχε πάρει ακραία μορφή. Θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται.

Μεγαλύτερο, ίσως, πρόβλημα από την οικογενειοκρατία είναι οι αδιαφανείς διαδικασίες. Πώς θα τα αντιμετωπίσετε αυτά χωρίς να ξεσηκωθεί θύελλα αντιδράσεων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Πράγματι, η οικογενειοκρατία είναι μία μόνο έκφανση της ευνοιοκρατίας. Η απάντηση στο πρόβλημα αυτό είναι να ακολουθούν τα Πανεπιστήμια τις διεθνώς αποδεκτές παραδοσιακές ακαδημαϊκές πρακτικές. Και για να γίνει αυτό, πρέπει να αλλάξει ο τρόπος διοίκησής τους, ώστε οι διοικήσεις να έχουν κίνητρα για να σταματούν τέτοιες πρακτικές και όχι για να τις συγκαλύπτουν. H εξάρτηση των επικεφαλής των Πανεπιστημίων από εσωτερικές ομάδες που δραστηριοποιούνται με αυτό τον τρόπο τους υποχρεώνει να λειτουργούν περισσότερο ως πολιτευτές παρά ως ακαδημαϊκοί ηγέτες.  Η θέση εξουσίας τους σήμερα εξαρτάται από αυτούς που οφείλουν να ελέγξουν, και δυστυχώς στο δίλημμα του να διαφυλάξουν την ακαδημαϊκή δεοντολογία ή το πόστο εξουσίας τους δεν δίνουν πάντα πειστική απάντηση. Πρέπει επίσης να συμμετέχουν στα εκλεκτορικά σώματα εκλέκτορες από το εξωτερικό για να ενισχυθεί η ανεξαρτησία της διαδικασίας από εσωτερικές διασυνδέσεις. Όσο για τις αντιδράσεις, μην ξεχνάτε ότι οι αδικημένοι από αντιακαδημαϊκές πρακτικές είναι πολύ περισσότεροι από τους αδικούντες.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Λέτε ότι η αλλαγή του τρόπου διοίκησης με την θέσπιση Συμβουλίου, είναι μια πρακτική που ακολουθείται σε πολλές χώρες. Ο αντίλογος είναι ότι στην δική μας χώρα αυτό προσκρούει στο Σύνταγμα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Πέραν της Αμερικής και της Ασίας, όλο και περισσότερες χώρες στην Ευρώπη υιοθετούν τον θεσμό αυτό. Η Ολλανδία, η Δανία, η Σουηδία, η Αυστρία, ακόμα και η Γαλλία για να αναφέρω μερικές, έχουν αντιληφθεί την σημασία της αλλαγής αυτής και τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά: π.χ. στην Δανία, έγινε μια μεγάλη μεταρρύθμιση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που ξεκίνησε το 2004 και ολοκληρώθηκε το 2007 με κεντρική αλλαγή την εισαγωγή Συμβουλίων Διοίκησης. Το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, στην Διεθνή κατάταξη της Σαγκάης στα έτη από το 2005 στο 2009, βελτιωνόταν διαρκώς περνώντας κατά σειρά από την 56^η, 46^η, 45^η, και φθάνoντας στην 43^η θέση (αντίστοιχα, από την 13^η στην 8^η θέση στην Ευρώπη).Η τελική ρύθμιση που θα έλθει στην Βουλή προφανώς θα είναι συμβατή με το ισχύον Σύνταγμα. Ενα κείμενο διαβούλευσης όμως δεν μπορεί να κρίνεται αντισυνταγματικό! Όταν το κείμενο λάβει την μορφή νόμου, θα περάσει από επεξεργασία τόσο των νομικών του Υπουργείου, αλλά και της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής και της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής. Επομένως, δεν έχουν λόγο να ανησυχούν όσοι προβληματίζονται για το νομικό μέρος, αν ειλικρινά αυτό είναι που τους απασχολεί. Είναι λάθος να παγιδευθούμε σε μία αποπροσανατολιστική και άνευ ερείσματος  συζήτηση και να χάσουμε την ουσία.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Μια ακόμα αντίρρηση είναι ότι οι σχεδιαζόμενες αλλαγές θα οδηγήσουν σε ένα πανεπιστήμιο που θα λειτουργεί με αγοραία κριτήρια. Πώς πιστεύετε ότι θα διασφαλιστεί ότι δεν θα καταλήξουμε στο πανεπιστήμιο-επιχείρηση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Αντίθετα, προσπαθούμε να διαμορφώσουμε δομές που θα εμπεδώσουν την σωστή ακαδημαϊκή πρακτική! Κάποιοι λαθεμένα αναφέρουν «μάνατζερ», αλλά στις προτάσεις μας λέμε ότι ο Πρύτανης είναι οπωσδήποτε Καθηγητής! Ας ξεπεράσουμε τα κινδυνολογικά σύνδρομα, το Πανεπιστήμιο δεν κινδυνεύει από την υιοθέτηση των καλών διεθνών πρακτικών. Άλλωστε είναι αυτές οι πρακτικές που έχουν οδηγήσει τα Πανεπιστήμια πολλών χωρών στην καταξίωση και την διεθνή αναγνώριση μακριά από φοβικές προφητείες. Το Πανεπιστήμιο κινδυνεύει κυρίως από την εσωστρέφεια και από πρακτικές που το ίδιο υιοθετεί και που δεν ανταποκρίνονται στις παραδοσιακές αρχές ακαδημαϊκής λειτουργίας. Το ερώτημα είναι: ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να επιτρέψουμε στα ίδια τα πανεπιστήμια να διασφαλίσουν τον ορθό ακαδημαϊκό τους χαρακτήρα;

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πολλοί  συνάδελφοί σας κάνουν λόγο για προσπάθειες συκοφάντησης του δημόσιου πανεπιστημίου από την κυβέρνηση, με ενδεχομένως «πονηρούς» πολιτικούς σκοπούς.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι δεν έχουμε το πανεπιστήμιο που θα θέλαμε. Και δεν είναι η κυβέρνηση που θα προκαλέσει ή θα διασκεδάσει μία τέτοια αίσθηση. Υπάρχουν πλευρές του πανεπιστημίου μας που εκφράζουν ό,τι καλύτερο επιδιώκουμε ως αριστεία και ποιότητα. Όμως το να μην προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε άλλες σαθρές καταστάσεις για να μην θεωρήσουν οι υπαίτιοι ότι απαξιώνονται, είναι απλώς στρουθοκαμηλισμός. Το να παρουσιάζεται η προσπάθεια αυτή της κυβέρνησης για εξυγίανση ως μια καθολική απαξίωση του πανεπιστημίου είναι όχι μόνο άδικο, αλλά και εξαιρετικά αντιπαραγωγικό. Οδηγεί στην ψυχολογική περιχαράκωση πίσω από μία συνολικά αμυντική στάση και εναντίωση σε κάθε αλλαγή. Όσο με αφορά, μην ξεχνάτε ότι δεν είμαι ξένος προς το δημόσιο πανεπιστήμιο. Το αγαπώ και το πονώ. Έχω αφιερώσει περισσότερα από 40 χρόνια της ζωής μου αποκλειστικά σ’ αυτό, σε 4 διαφορετικές χώρες. Τα περισσότερα από αυτά τα χρόνια στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Η επιτροπή ξένων «σοφών» που ορίστηκε για την μεταρρύθμιση, πότε θα καταθέσει προτάσεις; Υπάρχει κάποια ένδειξη προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν οι προτάσεις της;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Η Διεθνής Συμβουλευτική Επιτροπή θα έλθει τον Δεκέμβρη στην Ελλάδα για να συναντηθεί με όσο το δυνατόν περισσότερους από τους εμπλεκόμενους φορείς. Η συγκρότησή της δεν αποσκοπεί στο να μας πει «τι να κάνουμε» αλλά να βοηθήσει από μία αμερόληπτη οπτική γωνία να δούμε: ποιες είναι οι επιτυχείς διεθνείς πρακτικές, γιατί πέτυχαν, με ποιόν τρόπο υλοποιήθηκαν, και πώς μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε. Ταυτόχρονα, με την συζήτηση που θα προηγηθεί, θα καταστεί δυνατόν στην Ελληνική πλευρά να αναδείξει τους λόγους και τις αιτίες που έχουν οδηγήσει στα προβλήματα που έχουν Πανεπιστήμια.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Τελικά θα υπάρξει Καλλικράτης στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση; Τι θα γίνει με τα τοπικά Κολλέγια που είχατε προτείνει;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Σήμερα, έχουμε τον μεγαλύτερο ποσοστό νέων που εισάγονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά ολοκλήρωσης σπουδών στην Ευρώπη και ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας πτυχιούχων. Ταυτόχρονα, έχουμε έλλειψη αξιόπιστης ενδιάμεσης εκπαιδευτικής βαθμίδας. Αυτά τα χαρακτηριστικά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να υπάρξει εξορθολογισμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να διαμορφωθεί μια αξιόπιστη μεταδευτεροβάθμια βαθμίδα με άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας, αλλά χωρίς στεγανά κινητικότητας οριζοντίως και καθέτως που θα καλύπτει και τοπικές ανάγκες.  Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι η συνένωση τμημάτων που σήμερα είναι άκρως εξειδικευμένα. Και θα το κάνουμε.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ορισμένα πανεπιστήμια ετοιμάζουν δικές τους προτάσεις, απορρίπτοντας τις υπάρχουσες. Είστε διατεθειμένοι να αποδεχθείτε προτάσεις διαφορετικές από αυτές του κειμένου διαβούλευσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Είναι καλό να γνωρίζει ο καθένας τον ρόλο του. Η Κυβέρνηση έχει εκλεγεί από τον Ελληνικό λαό για να προωθήσει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, το οποίο περιελάμβανε και τις αλλαγές στα Πανεπιστήμια. Δεν μπορεί μια Σύγκλητος να γίνει το Βατικανό της Ελληνικής Επικράτειας αγνοώντας πλήρως τις προτάσεις της Κυβέρνησης. Είναι η Βουλή, η εθνική αντιπροσωπεία, που δέχεται ή απορρίπτει μία νομοθετική πρωτοβουλία. Επομένως, δεν έχει έννοια να μιλάμε για το ποιός κάνει τις προτάσεις ή ποιός τις απορρίπτει, γιατί τότε έχουμε μπερδέψει τελείως τους ρόλους. Η κυβέρνηση, όμως, θεωρεί εξαιρετικά γόνιμο το να γίνεται διαβούλευση πάνω στις προτάσεις. Υπάρχουν οι κεντρικές πολιτικές κατευθύνσεις αλλά υπάρχει και η δυνατότητα εποικοδομητικής συζήτησης για την ενδεχόμενη βελτίωση ή ακόμα και τροποποίηση των προτάσεων αυτών.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πότε θα κατατεθούν τελικά τα εφετινά μηχανογραφικά;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Το Υπουργείο εξετάζει προσεκτικά όλες τις πλευρές του ζητήματος και τις γνώμες που διατυπώνονται, με αποκλειστικό κριτήριο την καλύτερη εξυπηρέτηση των υποψηφίων και γι’ αυτό δεν έχει λάβει ακόμα την τελική απόφαση.  Στην πολιτική, υπάρχουν αποφάσεις που λαμβάνονται για λόγους ευρύτερου κοινωνικού συμφέροντος που ενδεχομένως μπορούν να θίξουν κάποιες κοινωνικές ομάδες. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, το θέμα αφορά και επηρεάζει  αποκλειστικά τους υποψηφίους. Είναι λοιπόν οι υποψήφιοι και οι οικογένειες τους εκείνοι, των οποίων η γνώμη θα έχει καθοριστική σημασία στην λήψη της τελικής απόφασης. Για τον λόγο αυτό, το θέμα θα τεθεί σύντομα σε διαβούλευση, όπου θα εκτεθούν οι λόγοι που συνηγορούν στην αλλαγή του χρόνου υποβολής, για να διατυπωθούν όλες οι απόψεις και να ληφθεί η τελική απόφαση.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί δεν χρησιμοποιείτε κινητό τηλέφωνο; Πρέπει να είστε διεθνώς ο μοναδικός υπουργός που δεν έχει!

ΑΠΑΝΤΗΣΗ : Αναμφίβολα το κινητό τηλέφωνο είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο. Είναι όμως και ένας πειρασμός για να τηλεφωνούμε περισσότερο από όσο χρειάζεται. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα περισσότερα από τα τηλεφωνήματα στο κινητό τηλέφωνο δεν είναι απαραίτητα.  Όταν ο χρόνος είναι τόσο περιορισμένος, πρέπει κανείς να βρεί τον τρόπο που του ταιριάζει για να τον αξιοποιήσει καλύτερα. Εγώ έχω επιλέξει να επικοινωνώ μέσω email. Εκεί, μπορεί πάντα να με βρει κανείς. Το email μου είναι διαθέσιμο στην σελίδα μου και απαντώ προσωπικά στα μηνύματα που λαμβάνω, είτε αυτά προέρχονται από συναδέλφους μου, είτε από υπηρεσίες, είτε από πολίτες. Αυτό μπορώ να το κάνω σε χρόνο που επιλέγω, χωρίς να υποχρεώνομαι να διακόψω την εργασία που κάνω ή τις συναντήσεις στις οποίες παίρνω μέρος και χωρίς να ενοχλώ την ομήγυρι. Μπορεί να έχω λάθος, αλλά αισθάνομαι ότι έτσι είμαι περισσότερο αποτελεσματικός!