Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ

Στα τέλη του 19ου αιώνα, στις έρευνες που πραγματοποιούσε για τη χολέρα σε κοτόπουλα, ο Λουί Παστέρ μόλυνε τα πειραματόζωα με βακτήρια πιστεύοντας ότι θα τα σκοτώσει. Εκανε λάθος: όχι μόνο τα κοτόπουλα επέζησαν, αλλά επιπλέον ενισχύθηκε το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Κάνοντας, όμως, αυτό το λάθος ανακάλυψε ένα εμβόλιο. Από ένα λάθος του Αλέξανδρου Φλέμινγκ γεννήθηκε η πενικιλίνη και σε ένα λάθος οφείλουμε την ύπαρξη του φούρνου μικροκυμάτων, των ελαστικών των αυτοκινήτων αλλά και της τηγανητής πατάτας. Από τον κανόνα δεν ξέφυγε ούτε ο Αλβέρτος Αϊνστάιν. Από τα 180 επιστημονικά άρθρα που δημοσίευσε, τουλάχιστον καμιά σαρανταριά περιείχαν σημαντικά λάθη. Γιατί λοιπόν πρέπει να στερείται η δυνατότητα στα παιδιά να κάνουν λάθη; Για να προσεγγίσουν οι νέοι την επιστήμη δεν πρέπει να μάθουν από μικρότερη ηλικία να τολμούν, να πειραματίζονται να προτείνουν νέες ιδέες, να τους δοθούν τελικά περιθώρια στο λάθος; Γιατί πρέπει να διδάσκονται ότι «λάθος» σημαίνει απόκλιση από τον ορθό δρόμο και τίποτε περισσότερο;


Αυτά τα ερωτήματα βρίσκονται πίσω από το Φεστιβάλ του Λάθους που άνοιξε πριν από μερικές ημέρες τις πύλες του στην έδρα της φημισμένης σχολής Εcole Νormale Superiere στο Παρίσι. Οι επισκέπτες του Φεστιβάλ μαθαίνουν ότι ο υγιής σκεπτικισμός είναι καλοδεχούμενος ακόμη και για τα πιο προφανή πράγματα και ότι σε ένα σωστό συμπέρασμα μπορεί να φτάσει κανείς μέσα από διαφορετικούς δρόμους. Σκοπός των διοργανωτών είναι να σπάσουν τον λογικό κρίκο που συνδέει τα λάθη των μαθητών με τους κακούς βαθμούς στα διαγωνίσματα και να αποδείξουν ότι μια λανθασμένη απάντηση δεν έχει μόνο μια όψη. «Το να διορθώνεις ένα παιδί που αναποδογυρίζει το καλαθάκι των αχρήστων για να το χρησιμοποιήσει ως κάθισμα σημαίνει ότι αποστειρώνεις τη φαντασία του, ότι το αναγκάζεις να κινηθεί σύμφωνα με κανόνες που τέθηκαν από καθαρή διανοητική οκνηρία», λέει στην εφημερίδα «La Repubblica» ο Τζιρόλαμο Ραμουνί, ένας από τους εμπνευστές του Φεστιβάλ και καθηγητής στο γαλλικό Εργαστήρι Τεχνών και Επαγγελμάτων. Πολύ συχνά, προσθέτει, η διδασκαλία στα σχολεία επικεντρώνεται στην επανάληψη του «σωστού ορισμού» και τα κουίζ των πολλαπλών απαντήσεων που χρησιμοποιούνται όλο και πιο συχνά στην εκπαίδευση είναι μια πραγματική φυλακή για τη δημιουργική φαντασία.
Γι΄ αυτόν τον λόγο, στο Φεστιβάλ του Λάθους και των παράδοξων της λογικής τίποτε δεν είναι αδύνατο για τα παιδιά. Ακόμη και να γεμίσουν ένα ποτήρι με νερό χωρίς να ρίξουν τίποτε μέσα.