Αποτελεί κοινό τόπο η διαπίστωση πως η πρόσβαση στην αγορά εργασίας δεν είναι πλέον άμεση για τον πτυχιούχο ενός ανώτατου ιδρύματος. Τουναντίον, χρειάζεται να περάσει και δύο και τρία και τέσσερα και περισσότερα χρόνια άνεργος, ετεροαπασχολούμενος ή υποαπασχολούμενος για να ασκήσει το επάγγελμα που θέλει ή υποχρεώνεται να ακολουθήσει.
Κι αν τα «πρωτεία» μέχρι τώρα τα είχαν οι απόφοιτοι των λεγόμενων θεωρητικών σπουδών (φιλόλογοι, θεολόγοι, κοινωνιολόγοι), που εκ φύσεως δεν διατηρούν στενό δεσμό με την απαιτητική σε εξειδίκευση και κατάρτιση αγορά εργασίας, πλέον υπάρχουν πολλοί επιστήμονες που έχουν στενό επαγγελματικό ορίζοντα μπροστά τους. Ακόμα και από τις καλύτερες... οικογένειες, όπως δικηγόροι και γιατροί που έχουν προκαλέσει το αδιαχώρητο στους αντίστοιχους κλάδους. Ομοίως αρνητικές προοπτικές έχει ο εξίσου κορεσμένος χώρος των δημοσιογράφων καθώς και οι πτυχιούχοι ειδικών θεωρητικών σπουδών.
Ενας στους τέσσερις πτυχιούχους ανώτατης εκπαίδευσης μέσα στα πέντε με επτά χρόνια μετά την αποφοίτησή του έχει αλλάξει πάνω από τέσσερις δουλειές. Αυτό τουλάχιστον πιστοποιεί μία από τις ελάχιστες συγκεντρωτικές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί για την απορρόφηση των πτυχιούχων ανώτατης εκπαίδευσης: η «Οριζόντια δράση υποστήριξης των Γραφείων Διασύνδεσης» των πανεπιστημίων όλης της χώρας που έγινε το 2007 μελετώντας την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων της διετίας 1998-2000. Αλλα συμπεράσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν τους αρνητικούς δείκτες για ορισμένες ειδικότητες. Βάσει αυτών, το 17,1% των πτυχιούχων Ιστορίας-Αρχαιολογίας παραμένουν άνεργοι επτά με εννέα χρόνια ενώ υπάρχουν αρκετοί ετεροαπασχολούμενοι. Χαρακτηριστικότερο όλων, ωστόσο, το ποσοστό του 56,4% των ετεροαπασχολούμενων θεολόγων.
Ωφελημένοι και μη
Προς επίρρωσιν, η έρευνα του καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Θόδωρου Κατσανέβα, τα στοιχεία της οποίας ανανεώνονται κάθε χρόνο και ανασυνθέτουν την εικόνα της απορρόφησης των αποφοίτων των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή, τον περασμένο μόλις μήνα (Ιούνιο 2010) και δεδομένης της κρίσης -που θα επηρεάσει ορισμένα επαγγέλματα ακόμη περισσότερο- ουσιαστικά επιβεβαιώνονται τα γνωστά δεδομένα. Οπως επισημαίνεται, δυσχεραίνει κι άλλο η θέση φιλολόγων, αρχαιολόγων, θεολόγων, ιστορικών, ανθρωπολόγων, γεωγράφων, πολιτικών επιστημόνων. Το ίδιο ισχύει για γυμναστές, ψυχολόγους, δημοσιογράφους, θεατρολόγους, κοινωνιολόγους αλλά και χημικούς, φυσικούς, μαθηματικούς και τέλος για δικηγόρους και γιατρούς. Στον αντίποδα, όπως καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, οι απόφοιτοι πολυτεχνικών σχολών και Πληροφορικής, οι οικονομολόγοι και φυσικά οι απόφοιτοι στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών (με την ασφάλεια της μονιμότητας του Δημοσίου) ενώ τις καλές προοπτικές τους διατηρούν ακόμη οι δάσκαλοι. Θετικές προοπτικές, επίσης, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, θα συνεχίσουν να έχουν τα παραϊατρικά επαγγέλματα ακόμη και η ενασχόληση με τις πωλήσεις. Στους ωφελημένους των τελευταίων ετών, οι νηπιαγωγοί, λόγω της επέκτασης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, οι γεωπόνοι και ορισμένες ειδικότητες που συνδέονται με την προώθηση της πράσινης ανάπτυξης.
Κατά κοινή διαπίστωση, πάντως, το βαρόμετρο για τις γενικότερες εξελίξεις σε ό,τι αφορά τις εργασιακές δυνατότητες των πτυχιούχων πανεπιστημίων και ΤΕΙ δεν επιφυλάσσει ευχάριστες εκτιμήσεις. Ορισμένες ενδείξεις δεν αφήνουν περιθώρια. Σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Κέντρου Ερευνών, του Οικονομικού Πανεπιστημιών Αθηνών και του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, μεταξύ άλλων, διαπιστώθηκε κατακόρυφη αύξηση κατά 87% των πτυχιούχων της ανώτατης εκπαίδευσης τη δεκαπενταετία 1993-2007 σε αντίθεση με τη μικρή, μόλις 7%, αύξηση του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας. Γεγονός που εξηγεί και απαιτεί την καλύτερη δυνατή ένταξη στην ολοένα και πιο ανταγωνιστική αγορά εργασίας που επιδιώκουν οι περισσότεροι πλέον απόφοιτοι ανώτατων ιδρυμάτων. Ο μεταπτυχιακός τίτλος, το διδακτορικό και η απόκτηση ικανοτήτων (από ξένες γλώσσες έως ειδικές γνώσεις) μέσα από διάφορες συμπληρωματικές εκπαιδευτικές δομές, αποτελούν «κλειδιά» ώστε να ανοιχθούν περισσότερες πόρτες στον δρόμο της επαγγελματικής αποκατάστασης και καταξίωσης.
Βάσει της σύνθεσης στοιχείων από γραφεία διασύνδεσης πανεπιστημίων, έρευνες-μελέτες σχετικά με την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων των ανώτατων ιδρυμάτων και από επαγγελματικά σωματεία, προκύπτει η εξής εικόνα:
* Θετικές σχολές: Περίπου το 30% των αποφοίτων των μαθηματικών, των φυσικών αλλά και των γεωπόνων περιμένουν μέχρι και περισσότερο από δύο χρόνια για να εργαστούν. Σύμφωνα με τα στοιχεία από τα γραφεία διασύνδεσης των ιδρυμάτων, στην κορυφή της αρνητικής λίστας βρίσκονται οι κλάδοι γεωλογίας, φυσιογνωσίας, γεωπονικής, δασολογίας αλλά και οι χημικοί και βιολόγοι. Φωτεινή εξαίρεση εδώ, οι ειδικότητες Πληροφορικής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου