ΑΣΤΕΓΟΙ ΜΕ ΠΤΥΧΙΟ

Η προχθεσινή νύχτα για τον Βασίλη δεν ήταν για μια ακόμη φορά η τυχερή του. Το παγκάκι, με τον ωραίο ίσκιο για το πρωί που είχε βρει στην Πλατεία Κλαυθμώνος, είχε καταληφθεί. Ηξερε πως δεν θα είχε καμία τύχη αν προσπαθούσε να διεκδικήσει το μέρος. Μάζεψε το χαρτόνι του και κατηφόρισε προς τα Χαυτεία.

Κάθε βράδυ στις πλατείες και τα παγκάκια της Αθήνας δίνεται μια μικρή μάχη μεταξύ των εκατοντάδων αστέγων. Οι τυχεροί θα απλώσουν τα χαρτόνια τους στο γρασίδι και κάτω από τα δέντρα για να μην τους ξυπνήσει ο πρωινός ήλιος. Καλά μέρη υπάρχουν στην Κλαυθμώνος και το Ζάππειο. Καλά σημεία είναι και ο Σταθμός Λαρίσης- αν και η φασαρία αρχίζει από νωρίς- οι αποθήκες στο λιμάνι του Πειραιά και η Ακαδημία Πλάτωνος. Οι λιγότερο καλά δικτυωμένοι άστεγοι θα πρέπει να αποδεχθούν τη σκληρή επιφάνεια από το πλακάκι της πλατείας. 

Σε πρόσφατη έρευνά του ο Δήμος Αθηναίων εντόπισε 250 σημεία που χρησιμοποιούν ως προσωρινό κατάλυμα οι άστεγοι. Πάρκα, πλατείες, προθήκες καταστημάτων, αυτοκίνητα. Αλλα τόσα σημεία έχουν καταγραφεί στους υπόλοιπους δήμους του Λεκανοπεδίου. «Ο αριθμός των αστέγων πανελλαδικά υπολογίζεται στις 20.000 και δυστυχώς κάθε χρόνο αυξάνεται. Τα τρία τελευταία χρόνια στο λεξιλόγιό μας έχει προστεθεί και η έννοια των νεοαστέγων: των ανθρώπων δηλαδή που βρέθηκαν στον δρόμο διότι έχασαν τη δουλειά τους και δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις», λέει στα «ΝΕΑ» η κ. Αντα Αλαμάνου, συντονίστρια του προγράμματος στήριξης αστέγων της μη κυβερνητικής οργάνωσης Κλίμακα. Στους νεοαστέγους πλέον περιλαμβάνονται οικογένειες, και πολλοί άνθρωποι που έχασαν τη δουλειά τους λίγο προτού βγουν στη σύνταξη. «Στην αρχή της δεκαετίας του 1990 το φαινόμενο των αστέγων θεωρούνταν κατά κάποιον τρόπο εισαγόμενο και αφορούσε μόνο μετανάστες ή ανθρώπους περιθωριακούς. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. Σήμερα οι άστεγοι που έχουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση αποτελούν το 11% του συνολικού αριθμού», συμπληρώνει η κ. Αλαμάνου. Το 23,5% είναι απόφοιτοι Λυκείου, ενώ μόλις το 9,3% των αστέγων δηλώνουν αναλφάβητοι σε έρευνα που πραγματοποίησε η Κλίμακα. 

Η αύξηση

Ακόμη πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι πως αν και οι άστεγοι είναι νέο φαινόμενο στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ο ρυθμός αύξησής τους τείνει να προσεγγίσει τον αντίστοιχο των ευρωπαϊκών χωρών.

Το πρόβλημα εντείνεται, σύμφωνα με τους αρμόδιους φορείς, από την απροθυμία της ελληνικής Πολιτείας να αναγνωρίσει πως υπάρχουν άστεγοι! Τυπικά η χώρα μας έχει αποδεχθεί τον ευρωπαϊκό ορισμό για τους αστέγους, ο οποίος ορίζει ως άστεγο τον άνθρωπο που ζει σε αβέβαιη στέγαση, στο ύπαιθρο, αναγκάζεται να μετακομίζει διαρκώς ανάμεσα σε ανεπαρκείς καταστάσεις στέγασης, ή να ζει σε κατοικία, η οποία είναι ακατάλληλη για στέγαση σύμφωνα με τα κοινά αποδεκτά πρότυπα. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική.

«Στην Ελλάδα δεν υπάρχει νομικός προσδιορισμός του αστέγου. Για να ενταχθεί κάποιος σε πρόγραμμα πρόνοιας προσκομίζει έγγραφο που να πιστοποιεί πως έχει τουλάχιστον 67% αναπηρία», αποκαλύπτει η κ. Αλαμάνου.

Από τα στοιχεία των επίσημων φορέων και των ΜΚΟ, ο αριθμός των Ελλήνων μεταξύ των αστέγων είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από των αλλοδαπών και η μέση ηλικία είναι τα 47 χρόνια. Ωστόσο, στα παγκάκια της Αθήνας τα βράδια βρίσκουν καταφύγιο άνθρωποι ηλικίας από 15 ετών, όπως ο Νίκος που το έσκασε από το σπίτι του και έχει βρει στέγη, «προσωρινή», όπως λέει στο Ζάππειο, μέχρι 85. Τα παγκάκια της Ομόνοιας και τις εισόδους των παρακείμενων καταστημάτων έχουν καταλάβει τοξικομανείς και είναι δύσκολο για καινούργιους αστέγους να βολευτούν εκεί. Κούρδοι, Σενεγαλέζοι και μερικοί Ελληνες εναλλάσσονται στην Κλαυθμώνος, Σομαλοί στην Ακαδημία Πλάτωνος, Ελληνες και Ιρακινοί είναι οι περισσότεροι «κάτοικοι» του Ζαππείου, Πολωνοί, Κούρδοι, Αφγανοί μαζί με Ελληνες μοιράζονται τις αποθήκες στον Πειραιά. Με εξαίρεση την Ομόνοια και την περιοχή κοντά στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στις υπόλοιπες περιοχές η σύνθεση των αστέγων διαφοροποιείται. Μερικοί καταφέρνουν να βρουν στέγη σε ξενώνες ή ιδρύματα, άλλους τους δέχονται πίσω οι οικογένειές τους.

Αδιαφορία Από τους κλοσάρ της Αθήνας, το 46,5% έχουν συμπληρώσει περισσότερα από 5 χρόνια στα παγκάκια. Και όμως, σύμφωνα με την έρευνα της Κλίμακας, το 78% αυτών των ανθρώπων έχουν συγγενείς που απλώς αδιαφορούν. Οι άνθρωποι που ζουν στον δρόμο έχουν προσδόκιμο ζωής τουλάχιστον 20 χρόνια κάτω από τον μέσο όρο.

Το πόρισμα της διυπουργικής επιτροπής για το κέντρο της Αθήνας ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το θέμα των αστέγων, για τους οποίους υπήρξε κοινή παραδοχή πως πρέπει να εφαρμοσθούν άμεσα πρόγραμμα όπως αυτά της Γερμανίας. Οι άνθρωποι που ανήκουν στην κατηγορία αυτή αμείβονται με 1-2 ευρώ για να εργαστούν σε υπηρεσίες καθαριότητας, επιτυγχάνεται περισσότερη κοινωνικοποίησή τους και επιπλέον το κράτος τούς ενισχύει με προνοιακά επιδόματα.

Λόγω των φόβων που εκφράζονται για έξαρση του φαινομένου εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης, προτάθηκε και η μετατροπή του κτιρίου του πρώην Ειρηνοδικείου σε ξενώνα αστέγων.

11%
των αστέγων έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση, ενώ μόλις το 9% δηλώνουν αναλφάβητοι, σύμφωνα με έρευνα της μη κυβερνητικής οργάνωσης Κλίμακα 20.000

υπολογίζονται οι άστεγοι στην Ελλάδα 4.000

σιτίζονται καθημερινά από τον Δήμο Αθηναίων

Η ΤΑΣΗ

Τα τελευταία τρία χρόνια καταγράφονται περιπτώσεις αστέγων που τα μόνα τους προβλήματα είναι οικονομικά

ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ

Ανεργία, χαμηλά εισοδήματα Προβλήματα υγείας, ψυχικής υγείας
Χρήση ουσιών Απουσία οικογενειακούυποστηρικτικού περιβάλλοντος
Μετανάστευση

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΝΕΑ